Bron: Platform Vrijwillige Inzet.
Foto: Motivaction presenteert onderzoek naar vrijwilligerswerk tijdens de uitreiking van de Nationale Vrijwilligersprijzen 2023. Op de foto ook Auke Witkamp (onderzoek naar samenwerking met gemeenten), Sinan Can en staatssecretaris van VWS Maarten van Ooijen.
Op verzoek van Vereniging NOV heeft onderzoeksbureau Motivaction een onderzoek uit 2016 herhaald en daarnaast een nieuw onderzoek uitgevoerd. Op de vraag of ze vrijwilligerswerk doen, antwoordt 30 procent van de Nederlanders in 2023 met ja tegen 37 procent in 2016. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) becijfert de deelname aan het vrijwilligerswerk in 2022 op 41 procent van de bevolking 15-plus. Uit een tweede onderzoek van Motivaction met daarin de vraag voor wie mensen zich wel eens vrijwillige hebben ingezet, blijkt dat 50 procent dat doet en dan met name voor sportvereniging, eigen buurt, school of zorginstelling. Helemaal interessant is dat bijna zes op de tien Nederlanders aangeeft zich in de toekomst vrijwillig te willen inzetten.
Van ‘oude’ waarden
Het verschil in percentage suggereert dat minder mensen zich herkennen in de zwaardere, minder vrijblijvende term ‘vrijwilligerswerk’ maar hun activiteiten meer zien als een vrije en losse manier van je vrijwillig inzetten. Uit het onderzoek van Motivaction blijkt dat waarden als solidariteit, anderen helpen en een steentje bijdragen aan de maatschappij belangrijke drijfveren zijn voor het doen van vrijwilligerswerk. Deze plichtsgetrouwe waarden zijn typerend voor Nederlanders uit vroegere generaties. De vergrijzing van de samenleving resulteert dan ook in een afname van een grote en belangrijke groep vrijwilligers.
Naar nieuwe waarden
Om ervoor te zorgen dat er ook in de toekomst voldoende vrijwilligers beschikbaar blijven zal het vrijwilligerswerk zo ingericht moeten worden dat het appelleert aan de meer individualistische waarden van de jongere generaties. Individualisme betekent niet de afwezigheid van bereidheid om je in te zetten voor anderen. Het betekent wel dat vrijwilligerswerk minder vanuit plichtsgetrouwheid of gemeenschapszin zal worden gedaan maar dat waarden als idealisme, zelfontplooiing, ontdekken en beleven belangrijkere drijfveren worden.
Het belangrijker worden van deze individualistische waarden ziet Motivaction ook terug in de wensen die vrijwilligers zelf hebben ten aanzien van het werk en de organisatie. Vrijwilligers zouden graag zien dat er binnen de vrijwilligersorganisatie meer erkenning en waardering komt voor het werk. Daarnaast zou men graag zien dat er meer aandacht is voor (persoonlijke) begeleiding, geven van feedback op functioneren, persoonlijke ontwikkeling en het leren van nieuwe vaardigheden.
De laatste drie generaties hebben minder plichtsbesef en zijn individualistischer. Meer informatie vind je op de website van Motivaction.
Waarvoor inzetten in de toekomst?
Van de mensen die zich vrijwillig willen inzetten in de toekomst zegt 29% dat echt in eigen straat of buurt te willen doen. Dorp en wijk komen er ook goed vanaf. Twintig procent geeft aan dit wel in een zorginstelling te willen doen en met de komende vergrijzing en de stand van zaken in de zorg, is dit waarschijnlijk geen overbodige luxe. Én dus iets om zorgvuldig mee om te gaan!
Meer informatie
Meer informatie over het onderzoek krijg je bij Giovanni Giaquinto (g.giaquinto@motivaction.nl). Meer informatie over het Mentality-model en de bijbehorende waarden vind je op: https://www.motivaction.nl/mentality, meer tips over werven van vrijwilligers door Motivaction vind je op: https://www.motivaction.nl/actualiteiten/nieuwsberichten/zo-werf-je-meer-vrijwilligers-voor-jouw-organisatie
